Hoe moet je een wisselschakelaar aansluiten?

Wil je een lamp kunnen bedienen vanaf twee verschillende plekken, bijvoorbeeld boven- én onderaan de trap? Dan heb je een wisselschakeling nodig. Dit is een veelgebruikte oplossing in woningen, en gelukkig kun je het – met een beetje handigheid – prima zelf aansluiten. In deze blog leggen we je stap voor stap uit hoe je een wisselschakelaar aansluit, waar je op moet letten én wat je nodig hebt.

Wat is een wisselschakelaar?

Een wisselschakelaar is een speciale schakelaar die in een wisselschakeling wordt gebruikt. Daarmee kun je één lamp (of groep lampen) aan- en uitzetten vanuit twee verschillende plekken. Denk aan:

• De overloop en hal
• Twee kanten van een gang
• Slaapkamer bij deur én bed

Je hebt hier altijd twee wisselschakelaars voor nodig, en vaak een lasdoos om alles netjes aan te sluiten.

Wat heb je nodig?

✅ 2x wisselschakelaar
✅ Elektriciteitsdraad (zwart, bruin, blauw – en eventueel grijs voor schakeldraad)
✅ Schroevendraaier en striptang
✅ Eventueel een centraaldoos of lasdoos
✅ Spanningszoeker of multimeter (veiligheid eerst!)

Stappenplan: wisselschakelaar aansluiten

Stap 1: Schakel de stroom uit
Veiligheid staat voorop! Zet de groep uit waarop je gaat werken en controleer met een spanningszoeker of er echt geen spanning meer op de draden staat.

Stap 2: Bepaal de aansluitpunten
Een wisselschakelaar heeft drie aansluitklemmen:

• L (of COM) – de gemeenschappelijke aansluiting (meestal voor de bruine fasedraad)
• 1 en 2 – de twee wisseldraden (meestal zwart of grijs)

Je verbindt de twee wisselschakelaars met elkaar via de wisseldraden (1 en 2), en sluit de lamp en voeding aan op de juiste punten.

Stap 3: Aansluiten schakelaar 1

• Sluit de bruine fasedraad aan op de L van de eerste schakelaar
• Sluit twee zwarte (of zwarte + grijze) draden aan op de 1 en 2
• Deze twee draden gaan naar de tweede wisselschakelaar

Stap 4: Aansluiten schakelaar 2

• Sluit de twee wisseldraden aan op 1 en 2 (maakt niet uit welke op welke)
• Op de L van deze schakelaar sluit je de draad aan die naar de lamp gaat (ook zwart of grijs)
• De lamp zelf sluit je verder aan met een blauwe nuldraad en een geel/groene aardedraad indien nodig

Stap 5: Lamp aansluiten
De draad vanaf L van schakelaar 2 gaat naar de lamp. De blauwe nuldraad loopt vanaf de voeding (of vanuit de centraaldoos) ook naar de lamp. Vergeet de aardedraad niet als je armatuur geaard moet zijn.

En belangrijk: Zet de stroom weer aan en test de wisselschakeling. Je moet de lamp aan en uit kunnen doen vanaf beide schakelaars. Werkt het niet? Controleer dan of de draden correct op L, 1 en 2 zijn aangesloten.

Wil je een derde bedieningspunt toevoegen? Dan heb je een kruisschakelaar nodig tussen de twee wisselschakelaars. Dat leggen we uit in een andere blog!